De zoon van 13 heeft binnenkort toetsweek. Dat vereist planning en vooruit kijken. Dat is lastig want dat kan hij niet zo goed, plannen. Hij heeft het niet van een vreemde. Ik plande vroeger ook niet en van leren leren had in de jaren negentig nog nooit iemand gehoord. Ik deed maar wat. Ik keek een rijtje woorden een paar keer aan en ik las de paragrafen die we op kregen twee keer door en dan vond ik dat ik echt wel goed geleerd had. Ik hield het nog lang vol, tot de derde van het Gymnasium waarin ik een eindrapport haalde met behalve voor Engels en Nederlands louter onvoldoendes. Nog steeds een van de beste dingen die me is overkomen. Van die ervaring heb ik misschien wel het meeste geleerd van alles wat ik in mijn middelbare schooltijd heb gedaan. Ook ontmoette ik daardoor de liefde van mijn leven, maar dat is een ander verhaal.
Inmiddels heb ik er zo’n beetje mijn werk van gemaakt: leren leren en plannen. De liefde van mijn leven ook. Samen hebben we een slordige veertig jaar onderwijservaring, en studies in didactiek, pedagogiek, cognitiewetenschap en ontwikkelingspsychologie. Maar ja, wij zijn de ouders. Wat weten wij nou? Van ons weigert hij categorisch iets aan te nemen. Als zijn docenten hem -verkeerd- aanleren dat hij samenvattingen moet maken, dan kunnen wij op hem inpraten wat we willen, maar dan gaat meneer niet overstag. De docent heeft gezegd dat het zo moet. Je moet actief leren door kaartjes te maken voor woordjes en begrippen, leggen we geduldig uit.
‘Dat werkt bij mij niet.’
‘Dat werkt bij iedereen, fluitketel. Dat is de eerste pijler van zinvol leren. Het is keer op keer aangetoond dat dat de beste leerstrategie is die er bestaat.’
‘Niet bij mij.’
Eigenwijs? Het lijkt maar zo. Toegegeven, hij heeft voor de komende twee weken wel een planning gemaakt.
‘Mag ik hem eens zien?’
Trots overhandigt hij een volgeklad proefwerkblaadje. Er is nog net een lijstje datums in te herkennen, met per dag vier vakken erachter gemoffeld. Complimentwaardig: hij heeft voor alle vakken drie tot vier herhaalmomenten ingedeeld. Dat is goed want de tweede pijler van zinvol leren is verspreiden. Jammer dat hij niet heeft opgenomen wat hij gaat leren, en hoe hij dat gaat doen. Het liefst zag ik er nog een schatting bij staan over hoe lang hij erover denkt te doen.
‘Mama heeft gezegd dat het zo moet. Weet jij het beter dan mama?’ vraagt hij.
Puberteit 101: ouders tegen elkaar uitspelen. Daar trappen we niet in. Ik negeer de uitdaging en wend de aanval af, zonder hem tegen te spreken, maar bewaar wel het momentum om hem tot actie aan te zetten:
‘Ik denk dat je mama niet helemaal hebt begrepen. Kom ik help je wel.’
En zo werken we samen aan een betere planning waar hij de komende weken mee vooruit kan. Ik kan zijn huiswerk niet voor hem maken, maar ik kan het hem wel leren maken.
